W uroczystościach uczestniczyli Prezydent Miasta Lublina Pan Adam Wasilewski, Marszałek Województwa Lubelskiego Pan Jarosław Zdrojkowski, Wojewoda Lubelski Pan Wojciech Żukowski. Swą obecnością zaszczyciło je wielu znakomitych gości, wśród których byli Jego Ekscelencja Arcybiskup Metropolita Lubelski ks. prof. Józef Życiński, Jego Ekscelencja ks. Arcybiskup Abel, Pan Profesor Henryk Samsonowicz, Dyrektor Muzeum Zamoyskich w Kozłówce Pan Krzysztof Kornacki, Dyrektor Muzeum Pałacu w Łańcucie Pan Wit Wójtowicz, Dyrektor Teatru im. Juliusza Osterwy w Lublinie Pan Ryszard Fijałkowski oraz licznie przybyli pracownicy muzeów, instytucji kulturalnych, urzędów konserwatorskich i przedstawiciele stowarzyszeń i organizacji.

Dzień 18 kwietnia, ustanowiony przez Komitet Wykonawczy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS Międzynarodowym Dniem Ochrony Zabytków, obchodzony jest na całym świecie od 1983 roku. Istotą tej decyzji było podkreślenie szczególnego znaczenia dziedzictwa kulturowego we współczesnym świecie oraz zwrócenie uwagi społeczeństw na ważne zadanie, jakim jest troska o utrzymanie we właściwym stanie obiektów zabytkowych, będących świadectwem naszej historii.

Każdego roku - w tym dniu - nielicznym spośród wielu właścicieli i użytkowników obiektów zabytkowych, tym którzy wzorowo przeprowadzili prace remontowo-konserwatorskie uzyskując uznanie społeczne oraz wysoką ocenę ze strony konserwatorów zabytków, wyrażana jest wdzięczność poprzez ich uhonorowanie dyplomami wręczanymi podczas oficjalnej uroczystości. Ratując zabytki, przywracając im dawną świetność, przyczyniają się oni do wzbogacania dóbr kultury, a także zachęcają innych do podejmowania szlachetnych wyzwań.

Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków to również spotkanie koleżeńskie konserwatorów zabytków ze wszystkich dziedzin i specjalizacji z przedstawicielami władz samorządu terytorialnego, z właścicielami i użytkownikami obiektów zabytkowych, wśród których, z roku na rok, coraz liczniejsza grupę stanowią księża, którym powierzona jest opieka nad niewymiernej wartości dziedzictwem sztuki sakralnej.

Dzień ten jest wpisany przez UNESCO do rejestru ważnych imprez o znaczeniu światowym.

Organizatorami tegorocznych obchodów Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków był Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków we współpracy z Samorządem Województwa Lubelskiego, Wojewódzkim Urzędem Ochrony Zabytków w Lublinie i Regionalnym Ośrodkiem Badań i Dokumentacji Zabytków w Lublinie. Przygotowany program był wyjątkowo atrakcyjny.

W przeddzień uroczystości Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków, 17 kwietnia, w salach Trybunału Koronnego na Rynku Starego Miasta w Lublinie odbyła się konferencja naukowa pt. "Parki kulturowe - ochrona tożsamości krajobrazu", zorganizowana przez Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków. Obradom przewodniczył dyrektor Ośrodka, dr inż. arch. Marcin Gawlicki. Podczas konferencji wygłoszono siedem referatów przedstawiających współczesną wizję i wynikające z niej zadania w zakresie ochrony przestrzeni historycznej. Jedną z form ochrony stanowi park kulturowy, jako nowe narzędzie zarządzania. Problematyka ta została omówiona na przykładach aktualnych opracowań planistycznych. Zainteresowanie poruszonym tematem zgromadziło duże grono słuchaczy, o czym świadczyła wypełniona aż do ostatniego miejsca sala.

Po konferencji, w gościnnych salach bankietowych Trybunału Koronnego, na uczestników czekał wykwintny poczęstunek - kolacja, na którą zaprosił Prezydent Miasta Lublina Pan Adam Wasilewski. Była więc okazja do wzniesienia toastu, do powitań i towarzyskich rozmów, które jak to zwykle bywa, na ogół dotyczyły spraw zawodowych. Tym razem dominował temat bliskiej perspektywy reorganizacji ustroju służb konserwatorskich.

Zgodnie z programem, tego samego dnia wieczorem goście, którzy do Lublina przybyli z całej Polski, zostali zaproszeni na koncert do archikatedry lubelskiej, gdzie serdecznie ich przywitał oraz słowo okolicznościowe wygłosił Jego Ekscelencja Arcybiskup Metropolita Lubelski ks. prof. Józef Życiński. Koncert w wykonaniu orkiestry Filharmonii Lubelskiej, który poprowadził Pan Maciej Wijatkowski, był prawdziwą ucztą duchową, zwłaszcza że odbywał się w nastrojowym i wspaniałym wnętrzu zabytkowej świątyni. Archikatedra lubelska jest przykładem wzorowo przeprowadzonych prac konserwatorskich, za które obecny na koncercie ks. kanonik Adam Lewandowski został uhonorowany tegoroczną nagrodą SKZ "Conservator Ecclesiae".

W oficjalnych uroczystościach Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków, które odbywały się w gościnnych salach Teatru im. Juliusza Osterwy w Lublinie, uczestniczył Generalny Konserwator Zabytków, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Pan Tomasz Merta.
Spotkanie, które prowadził Dyrektor Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków Pan Marcin Gawlicki, rozpoczęło się o godz. 11.00 powitaniem gości przez Marszałka Województwa Lubelskiego, Pana Jarosława Zdrojkowskiego oraz przez Wojewodę Lubelskiego, Pana Wojciecha Żukowskiego, którzy w wystąpieniach podkreślili zaszczyt i wielką radość z powodu ważnego wydarzenia, jakim jest nominacja Miasta Lublina i Zespołu Pałacowo-Parkowego w Kozłówce na listę Pomników Historii.

Słowo powitalne wygłosił Prezydent Miasta Lublina, Pan Adam Wasilewski, podkreślając w nim głęboki sens uroczystego spotkania w tym historycznym mieście i informując m.in. o działaniach, jakie podejmuje się dla uzyskania harmonii pomiędzy zabytkami i współczesnością.
W okazjonalnym wystąpieniu Pan Tomasz Merta, Generalny Konserwator Zabytków złożył serdeczne gratulacje tym wszystkim, którzy swoją codzienną pracą przyczyniają się do poprawy stanu zachowania obiektów zabytkowych. Wyraził słowa szczególnego uznania tegorocznym laureatom nagród i wyróżnień, złożył także podziękowania służbie konserwatorskiej za zaangażowanie w codziennej pracy w przezwyciężanie skomplikowanych problemów z podejmowaniem trudnych decyzji.

Generalny Konserwator Zabytków poinformował m.in. o realizacji zobowiązań podjętych rok temu przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz podległe jednostki, w tym o efektach działań w sprawie zwiększenia funduszy na ochronę zabytków. Po raz pierwszy nastąpiło znaczące zwiększenie środków. Obecnie jest to suma, która pozwala myśleć o perspektywie zadań w ochronie zabytków. Minister zapewnił, że dołoży starań, aby budżet na ochronę zabytków był coraz większy. Szansą są fundusze europejskie. Podkreślił potrzebę skierowania większych środków na poprawę źle opłacanej służby konserwatorskiej. Nawiązując do postanowień Rezolucji pierwszego po wojnie Kongresu Konserwatorów Polskich, który obradował w dniach 5 do 7 października 2005 roku, poinformował o postępie prac nad projektem nowelizacji ustawy o ochronie i opiece nad zabytkami przywracającej jednolitą, niezespoloną, państwową służbę ochrony zabytków. Zwrócił uwagę na potrzebę sformułowania nowej doktryny, która będzie umiała odpowiedzieć na aktualnie nurtujące i zasadnicze pytania, m.in., co powinniśmy chronić, "czy zbyt wiele, czy zbyt mało", oraz na potrzebę dołożenia starań o ochronę budownictwa drewnianego, przede wszystkim poprzez zakładanie systemów przeciwpożarowych. Przypomniał o odpowiedzialności za ochronę dziedzictwa pozostającego poza granicami kraju.

Na zakończenie wystąpienia, w imieniu Pana Prezydenta RP, Generalny Konserwator Zabytków Tomasz Merta, przekazał oficjalną informację o przygotowanych aktach uznania za Pomniki Historii Historycznego Zespołu Architektoniczno-Urbanistycznego Miasta Lublina oraz Zespołu Pałacowo-Parkowego w Kozłówce i na tę okoliczność wręczył nominacje Panu Prezydentowi Miasta Lublina oraz Panu Marszałkowi Województwa Lubelskiego.

Wykład okolicznościowy wygłosił Pan Profesor Henryk Samsonowicz. Była to laudacja o Lublinie jako genius loci, o jego bogatej historii, ludziach i kulturze, o dziedzictwie, czyli o tym "co nam zostało po dziadach i po ojcach" oraz o znaczeniu tego miasta w historii Polski.

Oczekiwanym punktem programu uroczystości Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków było ogłoszenie wyników oraz wręczenie nagród i wyróżnień laureatom tegorocznych konkursów.

Maria Sarnik-Konieczna